شاید تصور همه ما این باشد که خرید خانه، گزینه بسیار بهتری از اجاره است. بالاخره صاحب خانه‌ای می‌شویم که برای خودمان است و دیگر نگران اجاره ماهیانه نخواهیم بود. بااین‌حال، صاحب خانه شدن با هزینه‌های مختلفی همراه است که مبلغ خرید آن، فقط بخشی از این هزینه‌ها را شامل می‌شود. اگر قصد داریم با خرید خانه سرمایه‌گذاری انجام دهیم، باید به یاد داشته باشیم که ممکن است برای بالا رفتن ارزش آن، زمان زیادی منتظر بمانیم. برای این که ببینیم خرید خانه بهتر است یا اجاره، در ابتدا باید هزینه‌های مختلف هر دو گزینه را بررسی کنیم. قصد داریم در این مطلب، به هزینه‌های کلی متوسط خریدن و اجاره کردن خانه نگاهی بیندازیم تا بتوانیم تصمیم درست‌تری بگیریم.
۱. قیمت‌های خانه در مناطق دلخواه را بررسی کنیم
این که از بین خرید یا اجاره خانه، کدامیک گران‌تر تمام خواهد شد، به منطقه و محله آن بستگی دارد. برای فهمیدن این موضوع، باید خانه‌های مختلف را در منطقه‌ای که دوست داریم در آنجا ساکن شویم بررسی کنیم. بعد از مقایسه موارد برای فروش و سپس اجاره، می‌توانیم تصمیم دقیق‌تری بگیریم. ابتدا باید در انتخاب محله به نتیجه برسیم و بعد در این مناطق، خانه‌هایی را که با شرایط و نیازمندی‌هایمان منطبق هستند پیدا کنیم.
به‌عنوان‌مثال، اگر به دنبال خانه‌ای بزرگ و دوخوابه می‌گردیم، فقط همین موارد را جست‌وجو کنیم. این موضوع درباره دیگر ویژگی‌های خانه هم صدق می‌کند. متخصصین اقتصادی توصیه می‌کنند که حداکثر ۳۳ درصد از درآمد ماهانه باید صرف مسکن شود، پس اگر درآمد ما مثلاً ۴.۵ میلیون تومان است، نباید ماهانه بیشتر از ۱.۵ میلیون تومان خرج مسکن کنیم. پس از بررسی موارد مختلف، قیمت خانه‌های منطبق با نیازهای خود را بنویسیم. میانگین قیمت این موارد را می‌توانیم هزینه متوسط خرید خانه در آن منطقه بدانیم.
۲. افزایش یا کاهش قیمت‌ها را پیش‌بینی کنیم
خرید خانه در یک بازار پررونق و فعال می‌تواند ریسک کم‌تری به همراه داشته باشد زیرا می‌توانیم در صورت نیاز، آن را سریع‌تر هم بفروشیم. اگر خانه را در بازاری که ارزش آن رو به کاهش است بخریم، ممکن است مجبور شویم زمان بیشتری را هم منتظر بمانیم تا بتوانیم آن را بفروشیم. قبل از گرفتن هر تصمیمی، باید ببینیم که در منطقه یا محله موردنظرمان، قیمت خانه در حال کاهش یافتن است یا رو به افزایش؟ و میزان هرکدام از آنها چه قدر است؟ جست‌وجوی خود را می‌توانیم به شکل اینترنتی نیز انجام دهیم. خبرگزاری‌های تخصصی بسیاری هستند که گزارش‌های ماهانه و سالانه‌ای درباره تغییرات مسکن در مناطق مختلف منتشر می‌کنند.
اما در شرایط فعلی بازار مسکن که میزان معاملات نسبت به زمان‌های مشابه کاهش قابل توجهی داشته باید با دقت بیشتری برای خرید اقدام کرد. به هرحال هزینه‌ای که برای خرید خانه جمع‌آوری کردیم نتیجه زحمت سالهاست و با وجود نوسان و شرایط تحریم فعلی از دست دادن این سرمایه و جبران آن کار آسانی نخواهد بود.
می‌توانیم از مشاورین املاک هم کمک بگیریم. از آنها بپرسیم که تغییرات قیمت مسکن در محله دلخواهمان در طول یک سال و پنج سال گذشته، به چه شکلی بوده است. البته که در صورت افزایش قیمت، هیچ تضمینی برای همچنان بالاتر رفتن آن وجود ندارد، ولی ما برای شروع پیش‌بینی، به این اعداد نیاز خواهیم داشت. از نگاه به تغییرات بازار مسکن در کل کشور خودداری کنیم، چون این بازار بر اساس مناطق متنوع جغرافیایی دسته‌بندی می‌شود. تغییرات کلی سالانه یا حتی ماهانه کشور، نمی‌تواند به ما اطلاعات درستی از ارزش مسکن در محله‌ای خاص بدهد. به طور مثال اجاره خانه در جنت آباد تهران با خرید خانه در زنجان بسیار متفاوت است.
۳. چه مدت می‌خواهیم در خانه بمانیم
یکی از عوامل مؤثر در تصمیم‌گیری برای اجاره یا خرید یک خانه، مدت زمانی است که قصد داریم در آن منزل بمانیم. به‌عنوان‌مثال، آیا می‌توانیم پنج سال یا بیشتر در یک خانه بمانیم؟ یا قصد داریم زودتر از پنج سال، نقل‌مکان کنیم و به خانه جدیدی برویم؟ مدت زمانی که قصد داریم در یک خانه بمانیم، بسیار مهم است زیرا حتی با خرید خانه، باید برای بالا رفتن ارزش آن صبر کنیم. گفته می‌شود که برای ارزش‌مند شدن یک خانه پس از خرید، باید حداقل سه سال و به طور ایدئال، حداقل پنج سال در آن بمانیم. فراموش نکنیم که فروش خانه و جابه‌جایی به خانه‌ای دیگر هم هزینه‌های بسیاری دارد.
مسئله دیگری که باید در نظر بگیرید این است که درصورتیکه سند ملک در رهن بانک باشد امکان انتقال سند به شخص دیگری تا زمان تسویه وجود ندارد.
۴. پیش‌پرداخت و اقساط را محاسبه کنیم
حساب پس‌انداز و به‌طورکلی، توان مالی خود را بررسی کنیم و ببینیم که تا چه مبلغی می‌توانیم به‌عنوان پیش‌قسط یا پیش‌پرداخت بپردازیم. شاید بتوانیم وام خانوادگی بگیریم. وام‌های مختلف مسکن را بررسی کنیم و علاوه بر اقساط ماهانه، اطلاعاتی هم درباره هزینه‌های جانبی آنها به دست بیاوریم. اگر اجاره کردن را انتخاب کرده‌ایم، می‌توانیم سرمایه‌ای که می‌خواستیم به‌عنوان پیش‌پرداخت بپردازیم را به شکل دیگری سرمایه‌گذاری کنیم. سهام یا اوراق بهادار گزینه‌های مناسبی هستند.
موضوع دیگری که باید در زمینه گرفتن وام مسکن به آن توجه کنیم درصد آن از قیمت خانه است. ماکزیمم مبلغی که به عنوان وام مسکن به عنوان زوج می‌توانید دریافت کنید ۱۶۰ میلیون تومان است که با قیمت‌های فعلی خانه نمی‌توان تنها با اتکا به آن برای خرید خانه اقدام کرد. علاوه بر اینکه تا ۱۲ سال باید اقساط آن را پرداخت کنیم و باید شرایط مالی خود را برای پرداخت مبلغی ماهانه در حدود دو میلیون تومان در نظر بگیریم. اگر بخواهیم خیلی واقع بینانه به آن نگاه کنیم باید بدانیم که این قسط تنها بخشی از اقساطی است که باید بپردازیم و مجبور خواهیم شد که از سایر منابع دیگری مانند خانواده یا محل کار که در دست داریم مبالغی را وام یا قرض بگیریم که به این هزینه‌ها اضافه خواهد شد. بنابراین باید شرایط مالی خود را به نحوی تامین کنیم که در پرداخت آنها در صورت تغییر شرایط با مشکل مواجه نشویم.
۵. به هزینه‌های جانبی معاملات خرید خانه فکر کنیم
علاوه بر قیمت کلی یک خانه، هزینه‌های دیگری هم برای بستن قرارداد وجود دارد. این هزینه‌ها به طور متوسط، بین ۲ تا ۵ درصد رقم کلی خانه را در برمی‌گیرد و شامل مواردی مثل حق مشاورین، بیمه یا بازرسی خانه می‌شود.
۶. صاحب خانه شدن چه هزینه‌هایی برایمان دارد
شاید فکر کنیم اجاره ماهانه‌ای که برای خانه‌مان می‌پردازیم، با اقساط یک وام مسکن قابل‌مقایسه باشد و بتوانیم بدین طریق، خودمان را صاحب خانه کنیم؛ اما صاحب خانه بودن، هزینه‌های پنهانی هم به همراه دارد. به‌عنوان‌مثال، اگر صاحب‌خانه باشیم، باید هزینه‌های بیمه یا تعمیرات آن را هم بپردازیم.
۷. حساب هزینه‌های خانه‌دار شدن را داشته باشیم
در اینترنت، ابزارها و ماشین‌حساب‌های مخصوص زیادی وجود دارند که با پرسیدن سؤالاتی از ما، هزینه‌های احتمالی صاحب‌خانه شدن را به‌صورت حدودی اعلام می‌کنند. اکثر آنها با پرسیدن جزئیاتی مثل قیمت خانه موردنظر، زمانی که می‌خواهیم در آن بمانیم و جزئیات مربوط به وام‌های مرتبط با خرید خانه شروع می‌کنند و سپس با بررسی موارد مختلف، میزان کلی هزینه‌ها را به ما نشان می‌دهند.
۸. هزینه‌های اجاره را با خرید مقایسه کنیم
ماشین‌حساب‌های اینترنتی، بر اساس اطلاعاتی که به آنها می‌دهیم، هزینه ماهانه‌ای را محاسبه می‌کنند. به‌عنوان‌مثال، ماشین‌حساب مخصوص وب‌سایت نیویورک‌تایمز می‌گوید: «اگر می‌توانید خانه‌ای مشابه با اجاره ماهیانه کم‌تر از ۵۵۰ دلار پیدا کنید، اجاره برای شما بهتر از خرید است.» پس از رسیدن به این نتیجه، می‌توانیم ببینیم که چه موارد مشابهی با قیمت گفته‌شده وجود دارد. اگر در حال حاضر در خانه‌ای استیجاری زندگی می‌کنیم، اجاره ماهانه یک سال را جمع ببندیم و با هزینه‌های احتمالی خرید خانه در همان منطقه مقایسه کنیم. سپس این هزینه را به میزان مدت سالی که قصد داریم در خانه احتمالی بمانیم، ضرب کنیم و ببینیم که اجاره خانه در آن منطقه بهتر است یا خرید. البته فراموش نکنیم که مبلغ ماهانه اجاره، سالانه و پس از هر اتمام قرارداد، به میزان اندکی افزایش خواهد یافت.
در نتیجه با شرایط موجود بازار مسکن و هزینه‌هایی که باید پیش از هر اقدامی آنها را مد نظر قرار دهیم اجاره خانه تصمیم عاقلانه‌تری است زیرا نه تنها برای پرداخت اقساط دچار مضیقه مالی نخواهیم شد بلکه می‌توانیم با مبلغ پس‌انداز خود به روشهای بهتر و مطمئن‌تری سرمایه‌گذاری کنیم.
